به گزارش مشرق، در حالی که ۸ نوامبر در جمهوری آذربایجان به عنوان «روز پیروزی» جشن گرفته شد، هنوز توافق صلح با ارمنستان به امضا نرسیده است.

جمهوری آذربایجان در جنگ ۴۴ روزه سال ۲۰۲۰ و عملیات نظامی یک روزه سال ۲۰۲۳، تمامیت ارضی خود را احیا کرد. با وجود امضای بیانیه آتش‌بس میان سران آذربایجان، ارمنستان و روسیه، هنوز پس از چهار سال، توافق صلح میان باکو و ایروان امضا نشده است.

مقامات جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سخنرانی‌های مختلف اعلام کرده‌اند که اکثر بندهای پیش‌نویس توافقنامه صلح مورد توافق قرار گرفته است.

دو طرف این هفته اعلام کردند که آخرین پاسخ‌های خود را درباره مذاکرات به یکدیگر ابلاغ کرده‌اند.

کارشناسان معتقدند که عوامل خاصی می‌توانند به این روند شتاب بخشند.

وزارت امور خارجه آذربایجان در بیانیه‌ای به مناسبت «روز پیروزی» اعلام کرد: «پیشرفت‌های مهمی در مذاکرات دوجانبه بر سر پیش‌نویس توافقنامه صلح حاصل شده است؛ اما چالش‌ها و تهدیدها همچنان وجود دارند؛ به ویژه، ادعاهای ارضی ارمنستان علیه کشور ما که در قانون اساسی این کشور آمده و همچنین وجود طرف‌هایی که ارمنستان را به سوی تجاوز نظامی جدید سوق می‌دهند، در کنار تشدید نظامی‌گری ارمنستان، مانع از برقراری صلح پایدار هستند.»

باکو: «زمان واقعی برای دستیابی به صلح فرارسیده است»

«حکمت بابا اوغلو»، عضو کمیته دفاع، امنیت و مبارزه با فساد مجلس ملی آذربایجان، در گفتگو با خبرگزاری «توران» گفت که زمان واقعی برای دستیابی به نتیجه در مذاکرات صلح فرا رسیده است.

به گفته وی، دو رویداد اخیر می‌تواند به این روند شتاب بخشد: نخست، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و دوم، شکل‌گیری یک دیدگاه نهایی درباره پیامدهای جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۵.

بابا اوغلو معتقد است که این دو موضوع ارتباط زیادی با دستیابی به صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان دارند.

وی افزود: «پیش از انتخابات آمریکا، دو کانون تلاش می‌کردند تا نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان را از صلح منصرف کنند؛ اما یکی از آن‌ها (ترامپ)، دیگر حمایت قبلی را ارائه نخواهد کرد. کانون دوم فرانسه است؛ اما امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در کنفرانس «جامعه سیاسی اروپا» در بوداپست گفت که فرانسه با امپریالیسم مخالف است و نمی‌خواهد درباره تغییر مرزها بحث کند. این موضوع را می‌توان به عنوان نشانه‌ای از تغییر موضع فرانسه تلقی کرد. به نظر من، این موضع بر رفتار ارمنستان نیز تأثیر خواهد گذاشت.»

کنفرانس COP۲۹ و صلح قره‌باغ

دولت آمریکا در ماه‌های اخیر، دو طرف را به امضای توافقنامه صلح دعوت و اعلام کرده که خود برای «اقدامات شجاعانه» در این زمینه آماده است.

«جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا، ماه گذشته دستیار ویژه خود را به منطقه اعزام و نامه‌هایی به رهبران دو کشور ارسال کرد. بایدن نشست COP۲۹ که ۱۱ نوامبر در باکو آغاز می‌شود را «فرصتی منحصربه‌فرد برای اثبات تعهد به صلح در برابر جامعه جهانی» نامیده است.

«حکمت بابا اوغلو»، عضو کمیته دفاع، امنیت و مبارزه با فساد مجلس ملی آذربایجان، معتقد است که پس از دیدار رئیس‌جمهور آذربایجان و نخست‌وزیر ارمنستان در قازان روسیه در ماه گذشته، مشخص شد که روند صلح به طور جدی در حال پیگیری است.

وی افزود: به همین دلیل، فکر می‌کنم که در سال ۲۰۲۵ شاهد برداشته شدن گام‌هایی در این زمینه خواهیم بود، اما صلح نهایی ممکن است به سال ۲۰۲۷ موکول شود. هدف اصلی آذربایجان این است که ارمنستان ادعای ارضی علیه کشور ما را که در قانون اساسی خود آمده است، حذف کند. ما یک بار در تاریخ خود چنین اشتباهی را مرتکب شده‌ایم. در سال ۱۹۱۸، فتحعلی‌خان خویسکی، نخست‌وزیر جمهوری دموکراتیک آذربایجان، در نامه‌ای نوشت: «ما جنگ را متوقف کردیم، ایروان را به ارمنستان بخشیدیم و در عوض، آن‌ها از ادعای خود بر سر گویچه، نخجوان و قره‌باغ دست کشیدند». باید در آن زمان، از ارمنی‌ها امضا می‌گرفتند.

دولت آذربایجان پیش از این نیز، جمهوری دموکراتیک آذربایجان که در سال ۱۹۱۸ تأسیس شد و تنها دو سال عمر کرد را به بخشیدن اراضی به ارمنستان متهم کرده است.

جزئیات پیش‌نویس توافقنامه صلح اعلام نشده است

«نسیمی محمدلی»، تحلیلگر سیاسی، در گفتگو با خبرنگاران گفت که مذاکرات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که پیشتر با میانجیگری روسیه و سپس بروکسل انجام می‌شد، اکنون به صورت دوجانبه در حال پیگیری است.

به گفته وی، از بیانیه‌های دو طرف چنین برمی‌آید که اراده سیاسی برای امضای توافقنامه صلح وجود دارد و بر سر برخی از موضوعات نیز توافق شده است؛ اما وی با اشاره به اینکه موضوعات مورد توافق و اختلاف به طور علنی اعلام نشده است، گفت که اگر توافقنامه‌ای میان دو کشور امضا شود، باید شامل برخی موضوعات باشد: «این موضوعات می‌تواند شامل عدم استفاده از زور نظامی علیه یکدیگر، عدم ادعای ارضی، اصلاح قوانین مربوط به این موضوع و مقررات مربوط به تسلیحات باشد.»

محمدلی تأکید کرد که از آنجایی که جزئیات توافقنامه به طور کامل مشخص نیست، نمی‌توان گفت که اختلاف‌نظرها بر سر چه موضوعاتی است.

به گفته وی، ممکن است دو طرف بر سر مسئله غرامت برای خسارات وارده به جمهوری آذربایجان به توافق نرسیده باشند.

این تحلیلگر معتقد است: «پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، فضای مناسب‌تری برای امضای توافقنامه صلح میان ارمنستان و آذربایجان ایجاد خواهد شد. فکر می‌کنم زمان زیادی برای امضای توافقنامه صلح صرف نخواهد شد.»